De hond maakte mij wegwijs in het Amsterdamse Bos. Alle hoeken van de duizend hectare liet hij mij zien. Als je loopt, zie je veel meer. Alle zintuigen komen aan bod. Na verloop van tijd begon ik iets te missen. Ik moest er iets mee doen. Tijd voor een camera. Opeens ging ik anders kijken en zag ik veel meer dan voorheen. Na de nodige training ging ik meer op details en variaties letten. Een fotograaf had me al gewaarschuwd: ‘Als je met je hoofd in het groen zit, komt het vanzelf.’ Daarmee bedoelde hij thema’s.
Na het eerste thema was ik verkocht en beschouwde ik het Bos als één groot openluchtmuseum. Het bleek de goudmijn voor wat zou volgen. Na nog een paar series had ik een derde oog ontwikkeld en ging ik mijn aandacht verleggen naar de stad en daarbuiten. De onderwerpen houden meestal verband met patronen, geometrie, structuren, kleuren, weerspiegelingen, tegenlicht, schaduwen, silhouetten. Het Parool haakt er graag op in met collages.
Als je je op één onderwerp concentreert, bijvoorbeeld buitentrappen, zie je opeens overal buitentrappen. Selectieve perceptie heet dat. Daarvòòr zag je ze nooit. Terwijl je daar mee bezig bent, kan het zijn dat je een signaal krijgt voor een nieuw thema. Serendipiteit wordt dat wel genoemd. Je bent op zoek naar iets en vind iets anders. Zo ging ik voor weerspiegelingen van boten naar jachthavens en zag toen ook de bekoring van al die verschillende masten.
Een grappige bijkomstigheid zijn de commentaren die je krijgt. Uit het gastenboek bij een expositie over wakken: ‘U moet met deze foto’s naar Afrika, Azië en Indonesië. Daar kennen ze geen wakken en denken ze misschien echt dat het buitenaardse ogen zijn.’ Bij een expositie over vogelpoep op auto’s: ‘Ik wou dat ik een auto was.’ Als ik de camera richt op de laatste blaadjes aan de bomen gaan passanten mee kijken: ‘Welke bijzondere vogel ziet u daar?’ Ook de politie liet zich een paar keer niet onbetuigd. ‘Wat zijn wij hier aan het doen?’
Wanneer ben je klaar met een thema? Eigenlijk nooit, want dan zou je ook naar Borneo, Equatoriaal Guinee en Honduras moeten. Bovendien, wat je in de eigen omgeving al hebt, kan altijd nog mooier. Dus ga je terug naar dat ene onderwerp als het weer er geschikt voor is. Veel draait om het weer en daarmee het licht. Dat geldt vooral voor de natuur, waar met de wisseling van de jaargetijden vooral de kleuren variëren. Maar helemaal af is een thema nooit. En ga je door.
Jan Ebbinge